خدمات موسسه

به کوشش معاونت پژوهش مؤسسه دارالثقلین امام عصر (عج) در روز پنجشنبه مورخه 22 آذرماه سال 1403، نشست علمی پژوهشی با موضوع «آینده‌پژوهی هوش‌مصنوعی در فرایند فقه و اجتهاد» برگزار گردید. این نشست با ارائه مطالب توسط حجت‌الاسلام‌والمسلمین رضا احمدوند پیرامون موضوع هوش مصنوعی و آینده آن در فرایند فقه و اجتهاد انجام شد.

شریعت مقدس اسلام برای حرکت انسان در مسیر زندگی، مجاری طبیعی و عادی را پیشنهاد می‌کند و برای پیشبرد برنامه‌های زندگی، ضرورتی برای ارتباط با ارواح و اجنّه وجود ندارد؛ ولی برخی از آحاد بشر دنبال چنین ارتباطاتی هستند و از این رو پویایی فقه، اقتضای آن را دارد که تمام حدود و جوانب این مسأله را به‌طور کامل مورد بررسی قرار دهد. 

از آنجا که یکی از مسائل مهم دنیای امروز، میل انسان به ارتباط با ماوراء عالم دنیاست و این مسأله از شرق این کره خاکی به غرب گسترش داشته، لازم است درباره آن بحث شود و احکام فقهی آن روشن گردد. این مقاله که تحت عنوان «بررسی حکم فقهی ارتباط با ارواح و اجنه» با هدف حل این مسأله از منظر دین نگاشته شده، حاوی مطالب زیر است. 1- بررسی امکان ارتباط با ارواح و اجنه؛ 2- بیان معنای ارتباط؛ 3- بیان معنای روح و مصادیق آن؛ 4- بیان انواع ارتباط با ارواح که عبارت است از: ارتباط با ارواح مطهر معصومان (علیهم‌السلام) و اولیای الهی، ارتباط با ارواح از طریق زیارت اهل قبور، ارتباط با ارواح در خواب و توضیح خواب طبیعی و خواب مصنوعی، احضار ارواح و ارتباط‌های میزگردی؛ 5- بیان معنای جن و توضیح آن؛ 6- بیان انواع ارتباط با اجنه که عبارت است از: پرستش یا اطاعت از اجنه و شیاطین، احضار و تسخیر جن و ابلاغ احکام و معارف دین به جنیان. واژگان کلیدی: ارتباط، روح، هیپنوتیزم، احضار، جن.

روح پديده‌ای از عالم غيب است که به پدیده‌های عالم، ماده حیات می‌بخشد. روح انسان همان جان اوست که پس از مرگِ پیکرِ انسان، ماندگار خواهد ماند و در عالم دیگر به زندگی خود ادامه می‌دهد. «جن» چیزی است که از حس انسان پوشیده باشد. در متون دین اسلام، موجودی اسرارآمیز است که مانند انسان دارای شعور، اختیار و تکلیف است. حقیقت و ماهیت روح و جن، از پیچیده‌ترین مسائلی است که تا‌کنون دانش بشری قادر به درک آن نشده و بهترین راه شناخت و درک آن، مراجعه به آیات قرآن وروایات است. درباره ارتباط انسان با ارواح و اجنه، دو بحث وجود دارد : آیا ارتباط با ارواح و اجنه ممکن است؟ در صورت امکان ارتباط، حکم آن چیست و فقها چه نظری درباره آن دارند؟ در این پژوهش ابتدا مفهوم جن و روح و اهمیت آن‌ها بررسی می‌شود و سپس مصادیقی از ارتباط پیامبران و امامان (علیهم‌السلام) با ارواح و اجنه بیان می‌شود. سپس نظریه دو گروه از اندیشمندان درباره ارتباط با ارواح و اجنه ذکر شده و درنهایت به بررسی حکم مسأله ارتباط با آن‌ها می‌پردازد.  واژگان کلیدی: روح، جن، احضار، تسخیر.

در صدر اسلام برخی از جهالت و ناآگاهی مردم سوءاستفاده کرده و ادعای دروغین پیامبری داشتند. چنین رویدادی در جزیرة‌العرب به‌دلیل سلطه نظام قبیله‌ای و فرهنگ جاهلی، بسیار بود. مدعیان دروغین پیامبری در صدر اسلام از کهانت‌، جادو، سجع‌گویی و ... استفاده کرده و مردم را فریب داده و اغفال می‌کردند. ادعای آن‌ها ارتباط تنگاتنگی با کهانت داشت و برای رسیدن به اهداف خود به آن متوسّل می‌شدند. در این مقاله پس از تعرف کهانت، ارتباط آن با دین و نیز تأثیر آن با مدّعیان دروغین پیامبری را روشن ساختیم تا معلوم شود معجزه‌ای که آن‌ها به‌ظاهر اقامه می‌کردند و مردم عوام را فریب می‌دادند، درواقع کهانت و جادو بوده که مردم عادی به‌دلیل جهالت، از تزویر آن‌ها آگاه نمی‌شدند و گمان می‌کردند که ادعای آن‌ها درست است، درحالی‌که جز دروغ، چیزی دیگر نبود. در پایان به بررسی چهار نفر از افراد مشهوری که از طریق کهانت و جادو، ادعای پیامبری داشتند و درصدد فریب مردم و سوء‌استفاده از آنان بودند، پرداخته‌ایم تا ارتباط کهانت با مدعیان پیامبری به‌وضوح، روشن شود. واژگان کلیدی: کهانت، جادو، مدعیان پیامبری.