darolsaqalain.ir
بررسی حکم خرید و فروش و استخراج پول رمزپایه دیجیتالاولین جلسه از سلسله نشستهای فقه معاصر با موضوع بررسی «خرید، فروش و استخراج پول رمزپایه دیجیتال» در مؤسسه فرهنگی دارالثقلین امام عصر(عج) زیر نظر آیت‌الله محسن فقیهی با حضور ارائه‌دهنده بحث، حجت‌الاسلام‌والمسلمین مرتضی ترابی، استاد حوزه علمیه قم و پژوهشگر مؤسسه آموزشی تحقیقاتی امام صادق(ع) و ناقد این نشست علمی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین جواد عبادی عضو شورای سیاست‌گذاری مرکز راهبری اقتصاد مقاومتی حوزه‌‌‌های علمیه، مدیر مؤسسه فقه اقتصادی طیبات و استاد حوزه علمیه قم برگزار شد که حاصل این نشست تقدیم خوانندگان ارجمند می‌شود.
بررسی مفهوم و حکم غنا از منظر فقه اسلامیموضوع غنا از ديرباز در فقه بررسی و نظرات گوناگونی درباره آن بیان شده است. در نظريه معروف ميان فق‌‌های شيعه، هر آواز مطربی که با مجلس لهوولعب مناسبت داشته باشد، مصداق غنا بوده و حرام است. بر اساس نظريه مطرح شده در اين مقاله، آيات قرآن و رواياتی که از امامان معصوم(علیهم السلام) در ذيل آيات مربوط به غنا وارد شده فقط بر حرمت آهنگ‌ها و آواز‌‌های فسادانگيز و گمراه کننده دلالت دارد، اما غنايی که منجر به فساد، گناه و انحراف نشود، خواه غنای مفيد باشد یا غنای لهوی که فايده ای جز التذاذ نفسانی ندارد، غنای حرام نیست. در این پژوهش، مفهوم و حکم غنا از منظر فقه اسلامی بررسی می‌شود.
واژگان کليدی: غنا، لهو، لغو، قول زور، لهو الحديث.
بازخوانی مفهوم اطراب در فقه اسلامی«اطراب»، مفهومی است که همواره در برخی از مسائل باب مکاسب محرمه ازجمله غنا و موسیقی، توجه فقیهان را به خود معطوف داشته است؛ زیرا قیدی مهم در تحقق عنوان محرّم است. با اسلوب صحیح اجتهادی، این واژه مهم در علم فقه را مفهوم شناسی نمودیم. تزکیه اعمال، رفتار و اموال از محرمات الهی، این ضرورت را تقویت می‌کند که این قید مهم با دقت بررسی و محدوده و قلمرو آن مشخص شود. برای دست یابی به این مهم، ضروری بود که اقوال عالمان در این باره را با دقت دسته بندی کرده و نقد و بررسی نماییم تا حدود و قیود مفهوم واژه اطراب تعیین شود. قیود مطرح شده در بیانات عالمان لغت و فقه را با قصد شناخت ماهیت اطراب، از چهار جهت نقد و بررسی نمودیم که زمینه آن چهار پرسش بود: 1ـ آیا مراد از اطراب، وجود آن در صوت است یا تحقق آن در شنونده؟ 2ـ زمینه احساسی تحقق اطراب، شادی است یا غم یا هر دو؟ 3ـ ملاک تحقق اطراب کدام مرتبه احساسی است؟ 4ـ آیا تغییر حاصل از اطراب درونی و نفسی است یا باید تغییر در رفتار و افعال نیز محقق شود؟
واژگان کلیدی: اطراب، طرب، غنا، موسیقی
جاسوسی و احکام آن در فقهتجسس به معنای تفحّص و جست وجو از امور پوشیده و پنهان است؛ خواه برای اطلاع خود یا برای جهات دیگر باشد، خواه به منظوری خیرخواهانه یا به قصد شر باشد، همچنین چه در امور خیر یا شر باشد. طبق حکم اوّلی، حرمت جاسوسی بنا بر دلیل عقلی است؛ زیرا عقل به وجوب حفظ اسرار مسلمین حکم می‌کند و در دوران بین اهم و مهم، اهم به حکم عقل مقدم است؛ بنابراین مصالح عامه حکومت اسلامی مقدم بر مصالح افراد است و مصالح عامه مردم این است که از کسی جاسوسی نشود. حکم ثانوی، جواز تجسس برای افراد خاص در شرایط خاص از افراد خاص است.
حکم اوّلی جزایی جاسوسی، اعدام نیست و مواردی که قوانین کیفری کشوری، حکم جاسوس را اعدام می‌داند از احکام ثانوی بوده که مشروط به اموری است. اگر درباره جاسوس مسلمان، حکم محارب، مفسد فی الارض و باغی صدق کند، قتلش جایز است و در غیر این عناوین، حکم جاسوس، تعزیر است که کیفیت تعزیر هم به دست امام مسلمین تعیین می‌شود.
واژگان کلیدی: جاسوسی، تجسس، اطلاعات، محارب، خائن. (3)(4).png)
بررسی معنا، حجیت و قلمرو «بینه» در لسان شارع و فقهپژوهش حاضر، بررسی معنا، حجیت و قلمرو «بیّنه» در لسان شارع و فقه است. سعی شد که ابتدا معنای بیّنه در لغت و لسان شرع، مشخص شود؛ سپس دلایل حجیت آن بررسی و در نهایت، قلمرو تأثیر این قاعده مشخص شود. برای رسیدن به این مهم، موارد کاربرد این واژه در قرآن و روایات، بیان و سخنان عالمان، در این باره نقد و بررسی و ادلّه بیان شده برای هر قول، تحلیل علمی شد.
پیرامون معنای بینه در لسان شرع، دو قول وجود دارد که به نظر می‌رسد مراد شارع از واژه بیّنه، «دو شاهد عادل» باشد. پیرامون حجیت این قاعده نیز «پنج» دلیل مطرح و نقد شد. در ضمن بررسی روایات، قلمرو این قاعده نیز مشخص شد.
هرچند معنای لغوی بیّنه، مطلق حجت و دلیل روشن است اما معنای اصطلاحی آن، شهادت دو عادل است.
بدون شک این قاعده در شرع مقدس، حجت است و اختصاص به ابواب قضاوت و حدود ندارد. روایات و بنای عقلا، ازجمله دلایلی هستند که این ادعا را ثابت می‌کنند؛ هرچند که شارع، در مواردی مانند شهادت بر زنا، حجیت آن را نپذیرفته است.
واژگان کلیدی: بیّنه، شاهد، عادل، شهادت.
دانش خانواده از منظر اسلامبهترین و باهویت ترین گروه اجتماعی از ابتدای پیدایش بشر تا به امروز، نظام خانواده است. خانواده بهترین محل برای آسایش و آرامش است به طوری که ادیان و مکتب‌‌های سیاسی ـ اجتماعی به این مهم رسیده، اصول و قواعد خانواده را متذکر شده و خانواده را به عنوان اساسی ترین نهاد اجتماعی میدانند. دین مبین اسلام نسبت به سایر ادیان در این باره راهنمایی‌ها و هدایت‌‌های بیشتر و جامعتری دارد.
خانواده، عنصر اساسی، طبیعی، واحد بنیادین جامعه و اجتماع و بهترین کانون برای رشد و تعالی انسان است؛ بنابراین لازم است عوامل مؤثر در تشکیل و تحکیم خانواده، آموزش داده شوند؛ چراکه در عصر کنونی، بیشترین هجمه‌ها بر بنیان خانواده است. در این مقاله اهم این عوامل بر اساس شریعت اسلام بررسی می‌شود؛ ازجمله: اهمیت و ضرورت تشکیل خانواده، معیار همسرگزینی، عوامل استحکام خانواده، تربیت فرزند و فرزندآوری.
واژگان کلیدی: خانواده، همسر، فرزند، تربیت.
ماهیت، عوامل و درمان استکبار از منظر قرآن و روایاتچکیده
استکبار از ریشه «ک ب ر» به معنای خودبزرگ بینی، برتری خواهی و سرکشی از پذیرفتن حق از روی تکبّر است که آفتی بزرگ و شرّی عظیم برای آدمی محسوب می‌شود. با بررسی متون اسلامی درمی یابیم که استکبار از زشتترین صفات و بدترین اعمال و نکوهیده ترین خصلت‌‌های انسانی است که می‌تواند سرچشمه انواع گناهان باشد و در مذمّت آن همین بس است که در آیات نورانی قرآن می‌خوانیم: «... إِنَّهُ لا يُحِبُّ الْمُسْتَکْبِرينَ»؛[2] قطعاً خداوند مستکبران را دوست ندارد.
امام صادق (علیه السلام) در کلامی گوهربار، استکبار را به عنوان اولین معصیت و نافرمانی از خدا معرفی و فرمود: «الِاسْتِکْبَارُ هُوَ أَوَّلُ مَعْصِيَةٍ عُصِيَ اللَّهُ بِهَا»؛[3] بنابراین استکبار، قبل از اینکه دامنگیر آدمیان شود، گریبانگیر ابلیس شد؛[4] لذا این حالت ازجمله خصلت‌‌های ابلیس است که سرانجام آن، چیزی جز هلاکت و عذاب الهی نیست.
با توجّه به اهمیت موضوع استکبار و تأثیر آن در شقاوت آدمی و دور شدن از آستان الهی، تلاش ما بر این است که با بررسی و دسته بندی آیات و روایات، عوامل استکبار، تبیین شده و راه‌‌های پیشگیری از این رذیلت معرفی شود؛ همچنین با بیان آثار این گناه بزرگ، هشداری به مخاطبان داده شود تا از آن دوری کنند.
واژگان کلیدی: استکبار، مستکبر، خودبزرگ بینی.
مفهوم ولایت مطلقه فقیه و مبانی آنچکیده
ولایت فقیه به عنوان یکی از موضوعات مهم فقه، استمرار حرکت انبیاء است و منت‌‌های آرزوی بسیاری از فقها در طول تاریخ تشیع بوده است که توسط امام خمینی(رحمه الله) در کشور اسلامی ایران، جامه عمل پوشید ولی اذهان افراد بسیاری از مبانی و ادله مشروعیت آن آگاهی ندارد؛ بنابراین مبانی مشروعیت آن را از دیدگاه روایات و عقل بررسی نمودیم.
تمامی فق‌‌های شیعه، اصل ولایت فقیه را پذیرفته اند اما برخی از آنان، ولایت فقیه را مقیّد و منحصر در امور حسبیه میدانند، درحالی که گروه دیگر آن را مطلق میدانند. ولایت مطلقه فقیه، به معنای جانشینی امامان معصوم(علیه السلام) در تمام شئونات بوده و فقیه، نظیر آنان از حق حکومتداری و تصرف در اموال و انفس برخوردار است.
عقل، نیاز به امام و رهبر را برای همیشه تاریخ دانسته و زمان غیبت را از این قاعده مستثنی نمی‌کند؛ بنابراین اگر امر دایر بین حکومت فقیه عادل آگاه به تمام احکام و شرایع یا غیر او باشد، یقیناً احتمال اول برتر است. پیامبر(صلی الله علیه و آله) و امامان معصوم(علیهم السلام) نسبت به اداره امور اسلام و مسلین در زمان نبودشان، نگران بوده و فردی را برای اداره جامعه نصب کردهاند. روایات، کسی غیر از فقیه را برای این امر خطیر معرفی نکرده اند؛ بنابراین باید گفت: فقیه، جانشین امامان معصوم(علیهم السلام) برای اداره حکومت اسلامی است.
واژگان کلیدی: ولایت، ولایت فقیه، ولایت مطلقه، حکومت.
.png)
.png)
.png)
.png)
