مقالات

رشوه یکی از محرّمات الهی و از گناهانی است که وعده عذاب بر آن داده اند و فقها بر حرمت آن اتفاق نظر و اجماع دارند. حرمت رشوه از سویی ریشه در روایات فراوان و از سوی دیگر برخاسته از مصالح جامعه اسلامی و مصونیت عوامل اجرایی قضایی است؛ به عبارت دیگر، حکمی است که عقل و نقل هر دو بر آن دلالت دارند. با وجود این، نوعی پرداخت رشوه از حکم حرمت استثنا شده و آن صورتی است که گرفتن حق محق، متوقف بر دادن رشوه باشد و هیچ راهی جز دادن رشوه وجود نداشته باشد

رحم جایگزین یا رحم اجاره ای، پدیده ای است که در سایه پیشرفت علم ژنتیک و علم جنین شناسی در جهان امروز در کشورها برای کسب درآمد انجام می‌شود و از آنجا که این بحث عامل ایجاد مسائل مختلف فقهی و حقوقی شده، فقها و حقوقدانان آن را بررسی کرده اند و در صدد پاسخ گویی به مسائل مربوط به آن هستند. در این پژوهش مباحثی مانند وظایف و شرایط صاحب رحم و زوجین، همچنین مباحثی چون ارث، نسب و نفقه کودکان تولدیافته از این طریق و مسائل مربوط به آن ازجمله: محرمیت، حضانت، وراثت، ولایت و ... را از منظر فقه و حقوق بررسی نمودیم.

از مهم ترین شاخصه های دین اسلام این است که بر اساس فطرت و عقلانیت حکم کرده و جامعه بشری را به آن رهنمود ساخته است؛ به همین دلیل با کمی دقت در آیات قرآن کریم به این نکته پی می‌بریم که در مورد اختلافات در سطح کلان و بین المللی نیز خداوند راهکار ارائه کرده و آن مشروعیت مذاکره حتی با غیرمسلمانان است تا صلح و آرامش را مردم از این طریق بدون خونریزی به دست آورند. سنت نبوی نیز بر همین امر قائم است اما در ضمن هم شروطی برای مذاکره با غیرمسلمانان ذکر شده که حائز اهمیت است. این پژوهش با روش تحلیلی و توصیفی سعی نمود که به بررسی این مقوله بپردازد. مشروعیت و جواز مذاکره با غیرمسلمانان، چگونگی مذاکره موفق و بدون مخاطره، راهکارهای آن و مدت پایبندی به آن از منظر قرآن و سنت با ذکر نمونه و مصادیق، از نتایج این پژوهش است.

یکی از موضوعات مهم فقه سیاسی، بحث ولایت فقیه است که استمرار حرکت انبیا و منتهای آرزوی بسیاری از فقها در طول تاریخ تشیع است، که توسط امام خمینی (رحمه الله) در کشور اسلامی ایران، جامه عمل پوشید ولی اندیشه افراد بسیاری از آن غافل است و گمان می‌کنند که بحث از ولایت فقیه، بحث نوینی است که مرحوم امام (رحمه الله) و شاگردانش، آن را بیان کرده اند یا که در دوران صفویه به وجود آمده است؛ ازاین رو، برای آن که اثبات کنیم چنین بحثی، سال ها قبل از تشکیل انقلاب اسلامی ایران یا دوران صفویه وجود داشته است، ولایت فقیه از منظر محقّق حلّی (رحمه الله) را بررسی کردیم. تمامی فقهای شیعه، قائل به ولایت فقیه هستند. برخی از آنان، ولایت فقیه را مقیّد و منحصر در امور حسبیه می‌دانند، اما گروه دیگری آن را مطلقه می‌دانند. ولایت مطلقه فقیه، یعنی فقها جانشینان امامان معصوم (علیهم السلام) در تمام شئونات هستند و مانند ایشان حق حکومت و تصرف در اموال و انفس دارند که ادله عقلی و نقلی بر آن دلالت دارد. محقّق حلی (رحمه الله) سخنانی دارد که می‌توان دیدگاه «ولایت مطلقه فقیه» را از آن استظهار نمود. مقیّد نکردن ولایت فقیه به جهت و محدوده خاص، قول به لزوم قرار داشتن بیت المال در دست فقها و قرار دادن ولایت بر قضا از شعبه های ریاست عامّه و سپردن اختیار آن، در دست فقیه، هر یک می‌تواند دلیل بر آن باشد که محقّق حلّی (رحمه الله) از طرفداران دیدگاه ولایت مطلقه فقیه است.

انبیای الهی علاوه بر ابلاغ رسالت، اهداف والای دیگری نیز داشتند، ازجمله: «ایجاد نظم اجتماعی و حاکم کردن شریعت و قوانین الهی در جامعه»، «پشتیبانی و حمایت از حق مظلومان و اقشار ضعیف جامعه و مبارزه با باطل و ظالمان و مستبدان». دو برداشت اصلى و عمده درباره انتظار، وجود دارد: 1  انتظار، به معناى قیام و انقلاب علیه دولت هاى ظالم و غاصب،2  انتظار، به مفهوم انزوا و بى اعتنایى به حکومت هاى نامشروع. در نگرش مهدوی، برداشت درست و صحیح از واژه انتظار و منتظر، این است که فرد منتظر باید روحیه حق گرا و باطل ستیز و همچنین روحیه جهاد در برابر ظلم و فساد و بی عدالتی  در جامعه، داشته باشد.